Türk cerrahın Alzheimer'ın şifresini çözecek çalışması saygın tıp dergisinin kapağında

Türkiye Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Akdemir'in beynin kendi kendini temizlemesine yönelik yaptığı çalışma dünyanın en saygın bilim dergilerinden “Journal of General Physiology” e kapak oldu. Fareler üzerinde denenen çalışmadan elde edilen verilen yıllardır araştırma konusu olan beynin kendini temizlemesi noktasına ilişkin önemli bilgiler içeriyor.

Çalışma Alzheimer, demans, unutkanlık gibi hastalıkların sebeplerinin daha iyi anlaşılması adına büyük önem taşıyor. Yaklaşık 10 yıldır San Francisco'daki Kaliforniya Üniversitesi ile ortak çalışmalar gerçekleştirdiğini belirten Akdemir, çalışmanın derginin kapağında yer almasının kendisi için de büyük sürpriz olduğunu söyledi. Akdemir, hekimliği çok sevdiğini ve araştırma yapmanın kendisi için büyük tutku olduğunu belitti. Yakın çevresinin zaman zaman kendisine araştırma çalışmalarını bırakıp emekli olmasını söylemesine rağmen çalışmalarına devam eden 57 yaşındaki Akdemir, bugün çalışmasının dünyanın en saygın tıp dergilerinden birinin kapağında yer almasıyla tüm herkese büyük gurur yaşattı.

“Kapağa taşınacağını hiç düşünmemiştik"

Beynin kendi kendini temizlemesine yönelik yaptıkları çalışma hakkında bilgi veren Türkiye Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Akdemir, “Yaptığımız çalışma beynin kendini nasıl temizlediğiyle ilgili bir çalışma. Vücudumuzda hücrelerin çalışırken ortaya çıkardığı bir artık sistemi, çöpler var. Bu çöpleri vücudumuzda temizleyen beyin dışında bütün organlar lenf bezlerimizi, lenf kanallarımızı da temizliyorlar ama bunun karşılığı beyinde yok. Bu hücrelerin çalışmasında ortaya çıkan çöpleri neyin temizlediğini bilmiyoruz. Yaşlanma, bunama, unutkanlık gibi nedenlerin bu temizleme sisteminin yavaşladığıyla ilgili bir görüş vardı. Amerika'daki bir bilim insanı beyindeki 'su kanalları üzerinden bu temizlik yapılıyor, iyi bir uyku çekerseniz kendinizi daha iyi hissedersiniz' dedi. Benimde bununla ilgili yaptığım çalışma çok önceden başladı. 2000'li yılların başından beri bu konunun peşinden gidiyordum. Herkesin kafasında bir takım soru işaretleri vardı. Bizde bu çalışmayla bu soru işaretlerini gidermeye ve buna yönelik katkıda bulunmayı sağladık. Bu çalışmayı fareler üzerinde yaptık ve çok orijinal, yüzyıllık, yüzyıldan daha fazla çıkan bir dergiye gönderdiğimizde bizim için çok sürpriz oldu. Biz yazının kabul olduğunu biliyorduk ama hiç kapağa taşınacağını düşünmemiştik. Hem resimlerimizi beğenmesi hem konunun çok ilginç olması aynı zamanda bir tartışma başlatacak olması bilim dünyasında, bu nedenle kapağa taşımışlar. Bu hem bizim için hem ülkemiz için gurur verici bir şey. Bu benim Türkiye'den ikinci kapak olmuş çalışmam oldu" ifadelerini kullandı.

“Unutkanlığı, Alzheimer'ı, yaşlanmayı yavaşlatacağı anlamına geliyor"

Çalışmanın beynin karanlık noktalarının aydınlatılması için önem taşıdığını ve araştırma yapmanın kendisi için büyük bir tutku olduğunu söyleyen Akdemir, “Biz beyini, beyinin kendini temizleme olayını daha iyi anlayacağız. Demans, Alzheimer, bunama, parkinson hastalıklarını daha iyi anlayacağımızı düşünüyorum. Bizim çalışmamızda beyin damarlarının etrafındaki, beyin omurilik sıvısının akımından ileri geçiyor. Biz beynimizi ne kadar sakinleştirir, dinlendirirsek uyku sırasında beyin omurilik sıvısıyla değişik bir şekilde yıkanıyor. Eskiden fareler üzerinde deneyler yapıyorduk. Şimdi küçük beyinler yapacağız, onun üzerinde yaptığımız çalışmalarla daha iyi anlayacağımızı düşünüyorum. Bu çalışma unutkanlığı, Alzheimer'ı, yaşlanmayı yavaşlatacağı anlamına geliyor. Beyin cerrahisini çok seven biriyim, hem hastalarımı hem yaptığım işi çok seviyorum. Ama benim için önemli olan başka bir şey de araştırma yapmaktı. Bu duygu başka bir şey, yaşım epey de oldu 57 yaşındayım. Kendi meslektaşlarım, ailemden insanlar 'artık senin gezmen lazım, emekli olup tatil köyüne gitmen lazım' dediler. Büyük bir tutku, bu tutkunun devam etmesi dileğiyle çok mutluyum. Tüm insanlık adına böyle bir ufak katkının ayrı bir tadı var. En azından ölümümüz yaklaştığında unutkan olmayacağız, çocuklarımızı, torunlarımızın yüzlerini, resimlerini çok daha iyi hatırlayacağız” şeklinde konuştu.

Hasibe Karadağ - Alper Suat Tutaşı